Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΟΛΥΡΑΚΗ*
Διαδικασία που μέχρι πριν λίγα χρόνια αφορούσε μόνο μεγάλους πολιτικούς σχηματισμούς, οι δημοσκοπήσεις είναι πια αναπόσπαστο μέρος της προεκλογικής προετοιμασίας ακόμη για συνδυασμούς μικρών δήμων.
Τι συμβαίνει, όμως, πραγματικά με τις δημοσκοπήσεις, και πώς μπορούν πραγματικά να αξιοποιηθούν από τα επιτελεία των συνδυασμών ώστε να τους βοηθήσουν ουσιαστικά; Και πώς μπορούμε να αποφύγουμε λάθη, τόσο στην οργάνωση μιας δημοσκόπησης, όσο και στην ανάλυσή της;
Η δημοσκόπηση δεν είναι εκλογές. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και η πιο αξιόπιστη δημοσκόπηση αποτυπώνει τις τάσεις του εκλογικού σώματος τη στιγμή που γίνεται και τα όποια αποτελέσματά της είναι εύκολο να ανατραπούν, όσο μεγαλύτερη είναι η χρονική απόσταση από τις εκλογές ή αν αλλάξουν κάποιοι παράμετροι στο ενδιάμεσο (νέες υποψηφιότητες, σκανδαλιστικές αποκαλύψεις κλπ)
Οι δημοσκοπήσεις δεν είναι πάντα έγκυρες. Να θυμίσω το φιάσκο όλων των δημοσκοπήσεων στις βουλευτικές εκλογές του 2015, όταν καμία δημοσκόπηση, αλλά ούτε και τα περιβόητα exit polls δεν κατάφεραν να προσεγγίσουν τα αποτέλεσμα των εκλογών και τη συντριπτική διαφορά υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι τηλεφωνικές δημοσκοπήσεις είναι μειωμένης αξιοπιστίας. Το σχετικά νεόκοπο σύστημα των τηλεφωνικών δημοσκοπήσεων είναι αποτέλεσμα της ανάγκης για μείωση του κόστους, αλλά και της άρνησης των πολιτών να ανοίξουν την πόρτα τους στους ερευνητές. Οι τηλεφωνικές δημοσκοπήσεις, ειδικά σε μικρές τοπικές κοινωνίες, έχουν μειωμένη ειλικρίνεια στις απαντήσεις αφού υποσυνείδητα δύσκολα θα απαντήσει ο ερωτώμενος αρνητικά για συγκεκριμένα πρόσωπα, ειδικά όταν αυτά ασκούν εξουσία (πχ δήμαρχος). Όσο και αν έχουν προβλεφθεί δικλείδες ασφαλείας, ο κίνδυνος απόκλισης είναι μεγάλος.
Προσοχή στην επιλογή της εταιρίας που θα επιλέξετε για τη δημοσκόπηση. Θα πρέπει οπωσδήποτε η εταιρία που θα επιλέξετε να είναι μέλος του ΣΕΔΕΑ (Σύλλογος Εταιρειών Δημοσκόπησης και έρευνας Αγοράς,) και να τηρεί τον κώδικα δεοντολογίας των ICC-ESOMAR, καθώς και τον Κώδικα για Δημοσκοπήσεις του ΣΕΔΕΑ. Αυτό θα σας εξασφαλίσει περισσότερες πιθανότητες να έχετε μια αξιόπιστη δημοσκόπηση.
Βάλτε στόχους. Ξεκαθαρίστε από την αρχή τι ακριβώς θέλετε να μάθετε από τη δημοσκόπηση και πώς θα αξιοποιήσετε τα αποτελέσματά της. Συνεργαστείτε με την εταιρία προσθέτοντας στο ερωτηματολόγιο που θα σας παρουσιάσουν (συνήθως είναι τυποποιημένο) και ερωτήσεις που εξυπηρετούν τις ανάγκες και το στόχο σας.
Συμπληρώστε και σεις ένα ερωτηματολόγιο. Κρατείστε το και συγκρίνετέ το με τα αποτελέσματα. Μερικές φορές είναι εκπληκτική η απόσταση ανάμεσα στις δικές μας εκτιμήσεις και αυτές του εκλογικού σώματος.
Διαβάστε σωστά το αποτέλεσμα. Αντιμετωπίστε το πόρισμα προσεκτικά και αντικειμενικά, έστω και αν σας είναι δυσάρεστο. Άλλωστε, γι’ αυτό το λόγο μπαίνετε στη διαδικασία και στα έξοδα της δημοσκόπησης. Για να έχετε σωστή εικόνα για τη θέση σας, να εκτιμήσετε τους αντιπάλους σας, να διορθώσετε τυχόν λάθη σας και να δώσετε περισσότερες πιθανότητες στην προσπάθειά σας για καλό αποτέλεσμα.
*Ο κ. Γιάννης Πολυράκης είναι Επικοινωνιολόγος
